Vachtwissel bij het paard

Voor paarden betekent de vachtwissel, die tweemaal per jaar plaatsvindt, een niet te onderschatten fysieke belasting. De stofwisseling draait op volle toeren voor de aanmaak van de vacht, de zenuwen van het paard staan op scherp, want de verharing kan hevige jeuk veroorzaken. In onze gids kan je lezen hoe je deze harige tijd gemakkelijker kunt maken voor jouw trouwe metgezel.

Wanneer vindt de vachtwisseling plaats?

Het startsein voor de vachtwisseling valt op de dagen dat de winter en de zomer begint. Terwijl de dagen vanaf 21 december langer worden, wordt de lengte van de dag vanaf 21 juni weer korter. Door de pijnappelklier, die verantwoordelijk is voor de afscheiding van het slaaphormoon melatonine, beschikken de hersenen van paarden over een sensor voor de lengte van het daglicht. Wanneer de dagen langer of korter worden, worden door de pijnappelklier hormonen afgegeven die de aanmaak van de nieuwe vacht stimuleren.

Totdat de verandering van vacht voor ons zichtbaar wordt, kunnen er 2-3 maanden voorbij gegaan zijn, want pas wanneer de nieuwe vacht zich aandient, komt het tot het extreme haarverlies van de oude vacht. De conditie van de nieuwe vacht hangt onder meer af van het ras, het soort stalling, en het weer. Aangezien de vachtwisseling vaak gepaard gaat met een verlies aan voedingsstoffen en veel vergt van het organisme, is deze periode vooral een uitdaging voor zieke of oudere paarden.

Fasen van de vachtwisseling

1. Groeifase: Het haar heeft ongeveer 4 maanden nodig om tot zijn volledige lengte te groeien. Tijdens deze fase worden eventuele voedingstekorten zichtbaar, omdat het haar voedingsstoffen nodig heeft om te groeien.

2. Rustfase: Het haar is in rust en heeft in deze fase geen voedingsstoffen nodig.

3. Vervangingsfase: het bestaande haar wordt losgemaakt door het nieuwe haar dat ingroeit.

4. Haaruitvalfase: Het oude haar valt uit en maakt plaats voor het nieuwe haar.

Gebaseerd op de bestanddelen van het haar: wat moet ik voeren tijdens de vachtwisseling?

In de lente valt de dikke, langharige wintervacht uit en wordt vervangen door kort zomerhaar. In de herfst valt de pluizige vacht weer uit. Afhankelijk van het ras hebben paarden een meer of minder dichte en lange wintervacht. Rassen zoals IJslanders of Tinkers ontwikkelen bijvoorbeeld meer pluis in de winter dan Quarter Horses of Warmbloedpaarden. Dit betekent dat de behoefte aan mineralen die de vachtwisseling ondersteunen ook afhankelijk is van het ras.

Haar bestaat voor 80 % uit keratine (eiwit) en voor 10-15 % uit water. De resterende 5-10 % bestaat uit pigmenten (haarkleur), mineralen (zink, koper, zwavel) en vetten. Op basis van deze samenstelling is ook de toevoer van mineralen gereguleerd, waar we hieronder naar zullen kijken:

Keratine

Keratine is een zeer sterke en flexibele stof die voorkomt in de vacht, manen en staart en in de hoeven. Het is elastisch en tegelijkertijd scheurvast, wat vooral merkbaar is in het lange haar van het paard.

Omdat het haar grotendeels uit het eiwit keratine bestaat, is de aanvoer van aminozuren essentieel. Eiwitten zijn ook belangrijk voor de opbouw en het behoud van spiermassa bij paarden. Paarden waarbij het metabolisme meer verbruikt dan het opneemt, verliezen vaak gewicht tijdens de vachtwisseling. Dit geldt vooral voor zwaargevoede en oudere paarden. Voor deze paarden kan het nuttig zijn om luzerne te voeren – een eiwitrijk paardenvoer – tijdens de vachtwisselingsperiode.

B7 vitamine biotine

Biotine ondersteunt de vorming van keratine en moet daarom worden opgenomen in de voeding tijdens de vachtwisseling. Het is betrokken bij de soepele stofwisseling van eiwitten en koolhydraten, waardoor het een belangrijke vitamine is tijdens de vachtwisseling.

Een gebrek aan biotine uit zich in breekbare, dof haar en gebarsten hoeven. In dit geval kan het tekort aan voedingsstoffen worden aangevuld met een biotinebehandeling. Biotine wordt vaak samen met zink toegediend, omdat de twee op elkaar inwerken en elkaar aanvullen.

Zink

Zink is als bestanddeel betrokken bij de gezonde groei van haar en hoefweefsel. Voor paarden met een lange vacht kan een zinkkuur daarom voldoen aan de verhoogde behoefte tijdens de vachtwisselingsperiode. Naast biotine werkt zink ook samen met vitamine A, die bijdraagt aan de gezondheid van de huid. Dit kan door het paard worden aangemaakt tijdens de grasvrije periode via wortels met een scheut lijnzaadolie. Lijnzaadolie met zijn omega-vetzuren zorgt ook voor een gezonde huid en een glanzende vacht.

Koper

Het spoorelement koper draagt bij aan haarpigmentatie. Paarden met een tekort aan koper ontwikkelen de typische kopersbril (witte ringen rond de ogen). Koper wordt niet altijd voldoende gedekt door het basisvoer, maar zit in verschillende aanvullende voeren voor huid en haar.

Bij het aanvullen van koper moet je voorzichtig zijn, omdat een teveel aan koper de opname van zink kan remmen en zo een zinktekort kan veroorzaken. Volg daarom altijd de voedingsaanbevelingen van de fabrikant.

Vitamine E

Als laatste, maar daarom niet minder belangrijk, moet je de vitamine E-voorraad in de gaten houden. Vitamine E is een antioxidant die de stress van cellen en haarzakjes tegengaat. Het zorgt ervoor dat het haar stevig aan de haarwortel vastzit en bevordert een gezonde haargroei.

Zachte ontharing met hulpmiddelen voor vachtwisseling

Tijdens de vachtwissel verliezen paarden veel haar. Door bij de dagelijkse verzorging zoveel mogelijk de wintervacht te verwijderen, kunt u hen actief bij dit proces ondersteunen en jeuk en roos voorkomen. Dagelijkse verzorging stimuleert ook de bloedsomloop, wat op zijn beurt de haargroei stimuleert.

Verwijderen van paardenhaar uit textiel

Als het haar eenmaal uit de vacht van het paard is verwijderd, komt het vaak vast te zitten in de kleding van de ruiter. Dit kan worden verholpen met praktische hulpmiddelen zoals haarverwijderaars of dierenhaar- en pluisborstels, waarmee losse haren gemakkelijk uit kleding, autostoelen en paardendekens kunnen worden verwijderd.